สร้างเมืองอัจฉริยะไม่ยาก เปิด 6 เทคนิคการจัดทำแผนพัฒนาดิจิทัลท้องถิ่นให้เป็นรูปธรรม

ผู้บริหารท้องถิ่นหรือผู้วางแผนที่กำลังมองหาแนวทางผลักดัน “แผนพัฒนาดิจิทัลท้องถิ่น” หรือ “แผนแม่บทดิจิทัลท้องถิ่น” (Digital Transformation Masterplan) ให้เดินหน้าและเห็นเป็นรูปธรรม คู่มือพัฒนาท้องถิ่นอัจฉริยะ ได้นำ 6 เทคนิคสำคัญในการจัดทำแผนพัฒนาดิจิทัลท้องถิ่นที่เข้าใจง่าย และนำไปปรับใช้ได้จริงในแต่ละท้องถิ่นมาแนะนำ

1. วางแผนระยะกลาง พร้อมทบทวนประจำปี

ด้วยปัจจัยด้านเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ท้องถิ่นจึงควรออกแบบแผนพัฒนาดิจิทัลท้องถิ่นในระยะกลาง 4-5 ปี และมีการทบทวนอย่างน้อยปีละครั้ง เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี เศรษฐกิจ สังคม และสภาพแวดล้อมในพื้นที่

2. กำหนดประเด็นพัฒนาด้านดิจิทัลอย่างชัดเจน

การเริ่มต้นด้วยคำถามว่า “ต้องการแก้ปัญหาอะไร” หรือ “ต้องการยกระดับด้านไหน” จะช่วยให้ท้องถิ่นสามารถกำหนดประเด็นการพัฒนาได้ตรงจุดและชัดเจน ส่งผลให้การตั้งเป้าหมาย การจัดกิจกรรม และการจัดงบประมาณมีทิศทางตรงกัน โดยอาจมีได้มากกว่า 1 ประเด็น เช่น ยกระดับการบริการสุขภาพ การรับมือสถานการณ์ฉุกเฉิน การดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม การใช้เทคโนโลยีเพิ่มประสิทธิภาพภายในองค์กร

ตัวอย่างการกำหนดประเด็น ได้แก่ การพัฒนาการสร้างฐานข้อมูลดิจิทัลของท้องถิ่นให้ครบถ้วนและเป็นระบบ เพื่อการวางแผนและตัดสินใจได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำในการขับเคลื่อนเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ

3. ตั้งเป้าหมายที่วัดผลได้ ภายใต้ประเด็นการพัฒนา

หลังจากระบุประเด็นได้แล้ว ขั้นตอนต่อมาคือการแปลงประเด็นเหล่านั้นให้เป็นเป้าหมายที่ชัดเจนและวัดผลได้ ซึ่งจะช่วยกำหนดทิศทางและตัวชี้วัดในการพัฒนาได้ชัดเจนมากขึ้นตามไปด้วย

ตัวอย่าง การกำหนดเป้าหมายภายใต้ประเด็นการสร้างฐานข้อมูลดิจิทัลของท้องถิ่น ได้แก่

- ข้อมูลที่สำคัญของท้องถิ่นจะบรรจุอยู่ในฐานข้อมูลในรูปแบบดิจิทัล

- เจ้าหน้าที่สามารถเรียกใช้ข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว ครอบคลุม และถูกต้อง

4. กำหนดแนวทางการพัฒนาให้ตอบโจทย์เป้าหมายและสอดคล้องกับแผนอื่น

การกำหนดแนวทางทางพัฒนาแผนพัฒนาดิจิทัลท้องถิ่นที่ดีจะต้องสามารถตอบโจทย์เป้าหมายที่ตั้งไว้ และเชื่อมโยงเข้ากับแผนพัฒนาอื่น เพื่อช่วยเพิ่มโอกาสในการได้รับการสนับสนุนหรือความร่วมมือจากหน่วยงานภายนอก เช่น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 13 พ.ศ. 2566 - 2570, แผนพัฒนารัฐบาลดิจิทัลของประเทศไทย พ.ศ. 2566 - 2570, แผนพัฒนาจังหวัด, แผนพัฒนาท้องถิ่น เป็นต้น

ตัวอย่าง แนวทางการพัฒนาตามประเด็นการพัฒนาฐานข้อมูลดิจิทัลของท้องถิ่น ก็คือ

- เร่งพัฒนาระบบฐานข้อมูลดิจิทัลของท้องถิ่นให้มีความเป็นปัจจุบัน

- เร่งเพิ่มขีดความสามารถของเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นด้านการใช้งานเทคโนโลยีดิจิทัล ด้านการพัฒนาเมือง อัจฉริยะ และทักษะด้านอื่น ๆ ที่มีความจำเป็นสำหรับการบริหารจัดการเมือง

5. ระบุตัวชี้วัดและค่าเป้าหมายที่วัดผลได้

ตัวชี้วัดเป็นสิ่งที่จะทำให้เห็นว่าการดำเนินงานในแผนได้ผลจริงหรือไม่ ดังนั้น จึงควรเลือกตัวชี้วัดที่สอดคล้องกับเป้าหมาย สามารถวัดผลในเชิงปริมาณหรือคุณภาพได้ เพื่อช่วยให้ท้องถิ่นสามารถติดตามความก้าวหน้าและประเมินผลได้อย่างเป็นรูปธรรม นอกจากนี้ ควรพิจารณาตัวชี้วัดตามกรอบการประเมินประสิทธิภาพขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (LPA) ด้วย จะได้เชื่อมโยงการพัฒนาเข้ากับระบบติดตามผลระดับประเทศได้ในคราวเดียว

ตัวอย่าง การระบุตัวชี้วัดในการพัฒนาฐานข้อมูลดิจิทัลของท้องถิ่น ก็คือ

- มีฐานข้อมูลเพื่อวิเคราะห์การจัดการโครงสร้างพื้นฐาน (ตาม LPA)

- มีฐานข้อมูลตลาด (ตาม LPA)

- มีฐานข้อมูลผู้สูงอายุและคนพิการในเขต อปท. ที่เป็นข้อมูลทั้งหมด ไม่ใช่แค่ข้อมูลเบี้ยยังชีพ (ตาม LPA)

- เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นได้รับการพัฒนาทักษะทางด้านดิจิทัลอย่างน้อย 5 คน

6. กำหนดกิจกรรมหรือโครงการให้เกี่ยวเนื่องกับประเด็นการพัฒนา

กิจกรรมหรือโครงการที่กำหนดขึ้นควรสอดรับกับประเด็นและเป้าหมายที่วางไว้ เพื่อให้สามารถนำไปดำเนินการจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีโอกาสสำเร็จสูง

ตัวอย่าง การกำหนดกิจกรรมในการพัฒนาฐานข้อมูลดิจิทัลของท้องถิ่น ได้แก่

- การแปลงข้อมูลที่มีอยู่เป็นดิจิทัล

- การสำรวจข้อมูลเพื่อจัดเก็บข้อมูลโครงสร้างพื้นฐาน ข้อมูลตลาด และข้อมูลผู้สูงอายุและคนพิการในพื้นที่ให้เป็นไปตามเป้าหมาย

- การจัดหา/จัดทำระบบฐานข้อมูลในรูปแบบดิจิทัล

- การจัดหา/จัดทำระบบการแสดงผลในรูปแบบของแดชบอร์ด (dashboard) เพื่อรายงานความครบถ้วนของข้อมูลและสถานการณ์ด้านต่าง ๆ ของเมือง

เทคนิคทั้ง 6 ข้อที่นำเสนอจะช่วยให้การจัดทำแผนพัฒนาดิจิทัลท้องถิ่นสามารถตอบโจทย์พื้นที่ได้อย่างแท้จริง พร้อมยกระดับท้องถิ่นให้ก้าวสู่การเป็นเมืองอัจฉริยะอย่างเป็นรูปธรรม หากท้องถิ่นของคุณสนใจจัดทำแผนแม่บทดิจิทัลท้องถิ่น (Digital Transformation Masterplan) สามารถขอคำปรึกษาฟรีจากทีมผู้เชี่ยวชาญของเบดร็อค อนาไลติกส์ ซึ่งมีประสบการณ์ทำแผนพัฒนาและพัฒนาโซลูชันให้กับท้องถิ่นกว่า 300 แห่งทั่วประเทศ ได้ที่ [email protected] หรือ LINE หรือ Facebook